Hekatomba na osi czasu

Od września 1939 r. do kwietnia 1940 r.

Słupski Młyn – Zbrodnia pomorska 1939

Data zbrodni:

• od września 1939 r. do kwietnia 1940 r.

Miejsce zbrodni: zobacz na mapie

• obszar leśny położony w odległości kilometra od drogi prowadzącej z Gruty do Łasina.

Ofiary:

• polscy mieszkańcy gmin Gruta i Łasin: rolnicy, uczniowie, kierownik szkoły, ksiądz; łącznie od 60 do 100 osób.

Sprawcy:

• członkowie miejscowego Selbstschutzu, m.in.: Helmut Muller, Willi Wesołowski, Fritz Braun, Richard Paul, Adolf Szczepaniak, Heinrich Heine, Erich Meissner, Emil Kriesel, Kurz, Heinrich Krempin, Klaus, Rohr, Milbrandt, Schlale Adolf i Dann.

Okoliczności zbrodni:

miejsce egzekucji znajdowało się na skraju skarpy w słupskim lesie. Za groby posłużyły okopy pozostawione przez polskich żołnierzy podczas walk we wrześniu 1939 r.Miejscowi Niemcy wchodzili do mieszkań Polaków z przygotowanymi listami nazwisk osób przeznaczonych do aresztowań. Zatrzymanych bito i maltretowano, następniekrępowano im ręce drutem kolczastym i wyprowadzano do pobliskiego lasu.Do ofiar strzelano z wierzchołka pagórka, skąd staczały się po pochyłości i wpadały do rowu. Tych, którzy przeżyli, dobijano tępymi narzędziami; niektórych zasypywano ziemiążywcem. Pierwsze strzały w Słupskim Młynie słychać było już 12 września. W grupie 40 osób rozstrzelanych 15 października 1939 r. znajdowały się dwie kobiety oraz dwójka dzieci. Po egzekucjach miejscowi Niemcy rozwieszali plakaty, na których podano nazwiska zamordowanych Polaków.

Warte odnotowania:

aresztowani mieszkańcy gminy Gruta trafiali również do Łasina, Rywałdu, więzienia w Grudziądzu, a także do obozów koncentracyjnych i innych miejsc egzekucji.

W 1945 r. w dniach 29–30 listopada w Słupskim Młynie przeprowadzono prace ekshumacyjne. Niektóre zidentyfikowane ofiary zostały przez rodziny pochowane na cmentarzu w Łasinie. 44 osoby pochowano uroczyście 2 grudnia 1945 r. na cmentarzu parafialnym w Grucie. Szczątki niezidentyfikowanych ofiar złożono do 14 trumien. 21 czerwca 1946 r. w miejscu egzekucji z inicjatywy Polskiego Związku Zachodniego postawiono krzyż, który wymieniono na nowy w 1989 r.

Bibliografia:

IPN By, 070/4627, Kontrolne Akta Śledcze nr 14/65.

IPN GL, 163/23, Zbiór ankiet sądów grodzkich dotyczących miejsc i faktów zbrodni hitlerowskich.

Bierut H., Miejsca pamięci narodowej. Grudziądz i okolice 1939–1945, Grudziądz 1994.

Mendyk K., Zbrodnie Selbstschutzu w okolicach Grudziądza, „Dziennik Wieczorny”, 10 VI1975.

Krzyś J., Walki i groby. Szlak pamięci września 1939 w gminie Gruta, Grudziądz 2007.

Autor:

Danuta Drywa