Polska Hekatomba
Polska Hekatomba
Data zbrodni:
Miejsce zbrodni: zobacz na mapie
Ofiary:
Edward Blicharz (3 miesiące)
Henryk Blicharz (lat 7)
Jan Blicharz (lat 46)
drugi Jan Blicharz (lat 33)
Józef Blicharz (lat 3)
Julia Blicharz (lat 28)
Stanisław Blicharz (lat 62)
Andrzej Busz (lat 21)
Andrzej Cios (lat 66) (partyzant)
Anna Cios (lat 41)
Genowefa Cios
Helena Cios
Jan Cios (lat 47)
Józef Cios (lat 60)
Marianna Cios (lal 47)
Marianna Cios (4 miesiące)
Michał Cios (lat 79)
Michał Cios (lat 74)
Wawrzyniec Cios (lat 35)
Magdalena Dziduch
Wawrzyniec Dziduch (lat 62)
Aniela Gettynger
Władysław Gettynger (partyzant)
Jan Grabias
Józef Grabias
Marianna Grabias
Franciszek Kiełcz
Marianna Kita
Agnieszka Koszarna
Mikołaj Koszarny
Jan Kaszarny
Stanisław Kowal
Władysław Kowal
Antoni Kutniewski (lat 70)
Andrzej Mazurek (lat 57)
Aniela Nieściór (lat 21)
Antoni Nieściór (lat 50)
Jan Nieściór
Katarzyna Nieściór (lat 48)
Anastazja Obszańska (lat 44)
Aniela Obszańska (lat 5)
Janina Obszańska (lat 10)
Jan Obszański (lat 60)
Władysław Obszański (lat 9)
Józef Paluch
Karolina Paluch
Rozalia Pelc (lat 67)
Jan Rymarz (lat 55)
Katarzyna Rymarz (lat 51)
Magdalena Sarzyńska (lat 53)
Józef Sarzyński (lat 55)
Piotr Sarzyński (lat 6)
Ewa Skubis (lat 50)
Aniela Skwarek (lat 30)
Franciszek Skwarek (lat 8)
Aniela Skwarek (lat 39)
Jan Skwarek (lat 65)
Karolina Skwarek (lat 3)
Katarzyna Skwarek (lat 44)
Maria Skwarek (lat 54)
Aniela Szczachur
Jan Wolski (lat 19)
Sprawcy:
Okoliczności zbrodni:
Od rana 3 lipca 1943 roku, Niemcy przeszukiwali domu i zabudowania gospodarcze w Majdanie Starym i podpalali je. Mieszkańców spędzano do sadu Jana Blicharza, a następnie na łąkę, gdzie podzielono ich na dwie grupy: mężczyzn i kobiety z dziećmi.
Mężczyzn związano szyje grubym sznurem i rozstrzelano ogniem z karabinów maszynowych. Po wymordowaniu mężczyzn Niemcy rozkazali kobietom i dzieciom uklęknąć po czym również je rozstrzelano. Pacyfikację przeżyły tylko cztery osoby Katarzyna Rybak, Agnieszka Sarzyńska, Maria Skubis oraz Maria Zań. Gdy Niemcy odjechali Maria Zań i Maria Skubis uciekły przez pole żyta do lasu. Z kolei ciężko ranne Katarzyna Rybak i Agnieszka Sarzyńska otrzymały pomoc od trzech mieszkańców, którzy uciekli przed pacyfikacją - Franciszka Rymarza, Michała Sarzyńskiego i Józefa Gromadzkiego. Mężczyźni ukryli je w lesie i wezwali pomoc.
Niemcy wrócili do wsi wieczorem tego samego dnia i zakopali ciała zamordowanych mieszkańców w płytkim dole na łące.
Warte odnotowania:
Zbrodnia była zemstą Niemców za współpracę mieszkańców Majdaniu Starego z Armią Krajową, Batalionami Chłopskimi oraz ukrywanie partyzantów.
4 lipca 1943 roku, do Majdanu Starego wrócili Ukraińcy, którzy zdemolowali miejscowy kościół niszcząc ołtarz, naczynia liturgiczne oraz zrywając sufit i podłogę w poszukiwaniu ukrytej broni.
Agnieszka Sarzyńska mieszkanka Majdanu Starego, która przeżyła pacyfikację wspominała:
W lipcu 1943 roku w godzinach rannych przyjechali do wsi Majdan Stary Niemcy oraz SS-owcy ukraińscy i zaczęli palić po kolei domy, zaczynając od końca wsi. W godzinach popołudniowych zabrali mężczyzn i kobiety wraz z dziećmi w liczbie około 50 osób, przy czym mężczyzn powiązali powrozem za szyję, odprowadzili ich kilkadziesiąt metrów od nas i rozstrzelali z karabinów maszynowych. Egzekucji dokonywali żołnierze z SS-grupy ukraińskiej. Kobiety i dzieci spędzili na łąkę, tam kazali nam uklęknąć i żołnierze ukraińscy i niemieccy, którzy nas eskortowali, oddali kilka salw z karabinów maszynowych do klęczących. Z kobiet uratowały się zaledwie 4, między innymi i ja. Byłam ranna w obie ręce i krzyż, druga kobieta w rękę, dziewczyna w obie ręce. Nam czterem udało się ujść cało, ponieważ nie ruszałyśmy się i napastnicy sądzili, że jesteśmy zabite.
Bibliografia:
Józef Fajkowski, Wieś w ogniu. Eksterminacja wsi polskiej w okresie okupacji hitlerowskiej. Warszawa, 1972 r.
Czesław Majadczyk, Hitlerowski terror na wsi polskiej 1939–1945. Zestawienie większych akcji represyjnych. Warszawa, 1965 r.
Wspomnienia Agnieszki Sarzyńskiej.
Autor: Michał Orłowski