Polska Hekatomba
Data zbrodni:
Miejsce zbrodni: zobacz na mapie
Ofiary:
Sprawcy:
.
Okoliczności zbrodni:
W trakcie przesłuchań więźniowie byli wyprowadzoni na podwórze i funkcjonariusz NKWD przykładał im rewolwer do skroni, grożąc jego użyciem, jeśli nie podzą nazwisk członków organizacji niepodległościowych z którymi współpracowali. Często przy tej okazji byli bici. Ciosy najczęściej spadały na plecy, kark i głowę. Po zakończeniu postępowania sprawdzającego prawie wszyscy osadzeni z aresztu przy ul. Słowackiego byli przewożeni na Łukiszki. A dopiero tam „przygotowywano” ich do transportu do łagrów. Przykładowo w dniu 8 VII 1945 r. przed sądem doraźnym obradującym w gmachu przy ul. Słowackiego stanał Piotr Karpowicz. Decyzją końcową skazany został na 10 lat więzienia i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich. Po ogłoszeniu wyroku został przewieziony na Łukiszki, gdzie przebywał kolejne 2 miesiące. Potem wywieziono go łagru w Mołotowsku koło Archangielska.
Warte odnotowania:
W kwaterach mieszczących się na niższej kondygnacji stworzono wartownie, zbrojownie i kuchnię dla obsługi. Na piętrze znajdowały się sale przesłuchań, a w piwnicach gmachu zorganizowano cele.
Więźniowie spali na betonowej podłodze. Szczególnie doskwierała im duszność i brak właściwej wentylacji. Brakowało też ogrzewania. Na korytarzu wstawiono tylko jeden piec. Jednorazowo przetrzymywano w każdej celi ok. 20 aresztantów.
Przesłuchania w pokojach na piętrze odbywały się najczęściej w nocy. Czynności dochodzeniowe prowadzone były wyłącznie w języku rosyjskim. Śledczy nie zwracali zupełnie uwagi na to, czy osoba przesłuchiwana znała ten język i tym samym czy rozumiała co się do niej mówi. Każdy brak reakcji na pytania traktowany był jako zniewaga i lekceważenie.
Zanjdowała się tam mała piwniczka stanowiąca karcer zaopatrzona w brodzik z lodowatą wodą. Zamykano tam więźniów na kilkanaście godzin. Przez cały czas odbywania kary stali.
Bibliografia:
Archiwum Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku
Lietuvos Centrinis Valstybes Archyvas Vilnius
Lietuvos Ypatingasis Archyvas Vilnius
M. Tomkiewicz, Więzienia na Łukiszkach w Wilnie 1939-1953, Warszawa 2018.
P. Niwiński, Miejsca sowieckiej represji wobec wileńskiej AK, [w;] Sowiecki system obozów i więzień; przykłady wybranych państw, red. J. Bednarek, Łódź 2013.
D. Janiczakówna – Szyksznian, 281 dni w szponach NKWD, Bydgoszcz 1997
Autor: Monika Tomkiewicz